Van kwalificatiedossier naar ontwikkelingsgericht leerdoel

Waarom een heldere vertaalslag onmisbaar is voor goed onderwijs

Als opleider of docent in het mbo begeleid je studenten richting hun beroep.
De einddoelen daarvoor zijn helder: het kwalificatiedossier geeft richting.
Maar tussen het formele dossier en de dagelijkse praktijk zit een cruciale stap die vaak overgeslagen wordt: de vertaalslag naar concreet, ontwikkelingsgericht leren.

Een kwalificatiedoel als “De student voert zorg uit volgens geldende kwaliteitszorgsystemen” klinkt professioneel, maar zegt studenten (en soms ook docenten) nog weinig over wat ze nú moeten leren of laten zien.
Juist daar ontstaat verwarring en verlies je eigenaarschap bij studenten.

Waarom deze vertaalslag zo belangrijk is

Kwalificatiedossiers zijn opgebouwd vanuit het eindniveau.
Maar studenten beginnen daar niet: ze starten met nieuwsgierigheid, onzekerheid en een rugzak vol leerpotentieel.

Om daar goed op aan te sluiten, zijn leerdoelen nodig die:

• duidelijk zijn voor studenten

• ruimte bieden voor groei

• houvast geven voor feedback en reflectie

• aanknopingspunten bieden voor gesprekken

Ontwikkelingsgerichte leerdoelen helpen studenten begrijpen waar ze staan én wat hun volgende stap is.
Ze vormen het fundament onder goed onderwijs.

Hoe maak je die vertaalslag?

1. Begrijp de bedoeling van het doel
Vraag je als team af: wat betekent dit kwalificatiedoel in de dagelijkse praktijk?
Wat vraagt het van houding, gedrag en keuzes van studenten?

2. Denk in ontwikkelstappen
Niet: “Kan het of niet?”
Maar: hoe ziet het eruit als een student dit begint te leren, oefent of zelfstandig uitvoert?
Denk in een groeilijn, net als bij een rubric.

3. Gebruik herkenbare taal
Formuleer leerdoelen actief, concreet en in begrijpelijke woorden.
Bijvoorbeeld:
“De student maakt een planning, houdt zich eraan en past deze aan bij veranderingen.”

4. Werk met succescriteria
Maak zichtbaar wat erbij hoort. Bijvoorbeeld:

• Is voorbereid voor een opdracht

• Houdt zich aan de planning

• Signaleert knelpunten en stuurt bij

Zo wordt ontwikkeling zichtbaar en bespreekbaar, zonder meteen te beoordelen.

 Wat levert dit op?

Een goede vertaalslag versterkt het leerproces én de samenwerking in teams.
Docenten krijgen een gedeelde taal voor groei, durven makkelijker het gesprek aan over ‘voldoende’ en kunnen studenten gerichter begeleiden.

Ook voor studenten verandert er iets: pas als je weet wat er van je verwacht wordt en hoe je daar kunt komen, kun je zelf de regie pakken.

Samen leren vertalen

Deze vertaalslag hoef je niet alleen te maken.
Sterker nog: het werkt het beste als je dit als team doet.
Kies een kerntaak, breng samen de essentie in beeld, en benoem welke groei je bij studenten daarin wilt zien.

📌 Dit artikel is geschreven vanuit mijzelf en weerspiegelt mijn professionele visie. Het is niet namens een werkgever gepubliceerd.