Wat een goed leervolgsysteem wél en niet doet voor je onderwijs

Als je ontwikkelingsgericht wilt opleiden, wil je studenten niet alleen beoordelen op het resultaat, maar begeleiden in hun groei.
Dan moet een leervolgsysteem méér kunnen dan vinkjes zetten.

Maar wat doet een goed systeem dan precies en wat vooral ook níet?

Wat een goed leervolgsysteem wél doet

1. Ontwikkeling zichtbaar maken, niet alleen resultaat
Een goed systeem laat niet alleen zien of een doel behaald is, maar ook hoe een student daar naartoe beweegt.
Bijvoorbeeld via succescriteria, reflecties of rubrics.
Zo wordt groei in kleine stappen zichtbaar, niet alleen eindproducten.

2. Gestructureerde input verzamelen voor goede gesprekken
In een ontwikkelgesprek wil je niet alleen je eigen indrukken delen, maar juist de student aan het woord laten.
Een goed systeem biedt ruimte voor zelfevaluatie, feedback en observaties vanuit verschillende perspectieven.
Het ondersteunt het gesprek, het vervangt het niet.

3. Helpen bij het herkennen van stagnatie
Ontwikkelingsgericht werken betekent niet dat “alles goed is zolang je reflecteert”.
Een goed systeem helpt signalen van stilstand tijdig te herkennen, zodat je op tijd kunt bijsturen.
Denk aan herhaald gedrag, terugkerende reflectiepatronen of uitblijvende groei op bepaalde criteria.

4. Ruimte geven voor eigenaarschap
Studenten moeten actief betrokken worden bij hun ontwikkeling.
Een goed systeem is toegankelijk, begrijpelijk en uitnodigend voor studenten om zelf regie te nemen:
doelen stellen, voortgang monitoren en eigen werk toevoegen.
Het systeem is van de student, niet alleen van de docent.

 Wat een leervolgsysteem níet moet doen

1. Ontwikkeling reduceren tot vinkjes of cijfers
Zodra ontwikkeling een checklist wordt, verdwijnt het leerproces.
Studenten gaan werken voor het vinkje, niet meer aan hun groei.

2. Beoordeling en begeleiding verwarren
Een systeem dat alleen beoordelingsmomenten ondersteunt, helpt niet bij groei.
Als alles meteen als ‘voldoende/onvoldoende’ moet worden afgetekend, raakt het leerproces ondergesneeuwd.

3. Docenten reduceren tot invoerders
Een systeem mag nooit leidend zijn boven het professionele oordeel van de docent.
Het moet faciliteren, niet voorschrijven.

4. De regie bij studenten weghalen
Als een systeem voelt als iets “van school”, wordt het een controlemiddel.
Een goed systeem nodigt studenten juist uit om hun eigen ontwikkeling te volgen, keuzes te maken en initiatief te nemen.

Een ontwikkelingsgericht volgsysteem…

… helpt inzicht te krijgen in waar een student staat
… biedt ruimte voor eigenaarschap
… maakt het gesprek over groei mogelijk
… en ondersteunt pedagogisch vakmanschap

Het is geen eindstation, maar een instrument.
En zoals elk instrument moet het zorgvuldig worden gekozen én gebruikt — niet omdat het moet, maar omdat het bijdraagt aan leren.

Samen keuzes maken

Wil je met je team aan de slag met het kiezen of door ontwikkelen van een leervolgsysteem dat écht ontwikkelingsgericht werkt?
Begin dan met deze vragen:

• Wat willen we zichtbaar maken?

• Wat willen we bespreken met studenten?

• Hoe geven we studenten zelf een stem in hun ontwikkeling?

Het systeem is niet het onderwijs, maar als het goed is ontworpen, kan het er wél een krachtig onderdeel van zijn.

📌 Dit artikel is geschreven vanuit mijzelf en weerspiegelt mijn professionele visie. Het is niet namens een werkgever gepubliceerd.